Το φαινόμενο του ισπανικού “PODEMOS”

Από τον Ιούλιο του ‘14 που εγγράφηκαν τα πρώτα μέλη στην ιστοσελίδα του PODEMOS ως τώρα, δηλαδή μέσα σ’ ένα χρόνο ύπαρξης, το PODEMOS (το οποίο μεταφράζεται ως: «Μπορούμε») είναι πια το πρώτο κόμμα της Ισπανίας, μετρώντας περίπου 6,5  εκατομμύρια ψήφους σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Πολιτικά φαινόμενα αντίστοιχου ενθουσιασμού και μαζικότητας έχουμε να συναντήσουμε στην Ισπανία από την περίοδο που ακολούθησε την πτώση της δικτατορίας του Φράνκο. 

Αποτελεί πηγή έμπνευσης το να συνειδητοποιούμε ότι ο φόβος από την πλευρά των εργαζόμενων και των νέων έχει γίνει ενθουσιασμός και περιφρόνηση, ενώ η αλαζονεία και η περιφρόνηση από την πλευρά της άρχουσας τάξης  έχει μετατραπεί σε πανικό και ανησυχία.

Στοιχεία προ-επαναστατικής κατάστασης

Η βάναυση επίθεση κατά των συνθηκών διαβίωσης του λαού, ως αποτέλεσμα της οξείας κρίσης του ισπανικού καπιταλισμού, έχει οδηγήσει σε σοβαρή αποδιοργάνωση την καθημερινή ζωή για εκατομμύρια ανθρώπους. Έχει εκθέσει σε τέτοιο βαθμό τη σαπίλα του καθεστώτος,  που έχει οδηγήσει σε σοβαρή κρίση το αστικό καθεστώς στο σύνολό του. 

Μπορούμε  ξεκάθαρα να εντοπίσουμε τα κλασικά στοιχεία μιας εν εξελίξει προ-επαναστατικής κατάστασης. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι τα εξής: κρίση, διασπάσεις και πανικός στην άρχουσα τάξη, απέχθεια προς τα κόμματα και τα θεσμικά όργανα στα οποία στηρίζει την κυριαρχία της, γεγονότα έξω από τον έλεγχό της, μετατόπιση προς τα αριστερά. Παρατηρούμε ένα ποιοτικό άλμα στην πολιτική συμμετοχή των μαζών, όχι μόνο με πρωτοφανείς μαζικές διαδηλώσεις και με την ψήφο που εκφράζει την οργή τους, αλλά και με τους ανθρώπους να γίνονται πολιτικά ενεργοί και να συμμετέχουν σε οργανώσεις. 

Η ανάγκη για ιδεολογική αποσαφήνιση

Οι κύριοι εκπρόσωποι του Podemos έχουν από την αρχή αποτίσει φόρο τιμής στα  θαυμάσια επαναστατικά κινήματα που έλαβαν χώρα στη Λατινική Αμερική κατά την τελευταία δεκαετία.

Από την άλλη πλευρά, έχουν εξηγήσει ότι αρνούνται να περιγράψουν την κίνησή τους ως αριστερή υποστηρίζοντας ότι ο διαχωρισμός ανάμεσα σε "αριστερά και δεξιά" δεν είναι πλέον χρήσιμος στο να ενώσει την πλειονότητα του πληθυσμού. Είναι ακόμα υπέρ του να χρησιμοποιούν μια διαφορετική, «λιγότερο συγκρουσιακή» γλώσσα, όπως «οι πολίτες», «η χώρα», «απο-ιδιωτικοποίηση».

Ως απάντηση σε αυτό έχουμε να πούμε δύο πράγματα: Πρώτον, παραδοσιακά, οι σοσιαλδημοκράτες υποστηρίζουν ότι η γλώσσα και το πρόγραμμα θα πρέπει να «μαλακώνουν»  προκειμένου να προσελκύσουν τα μεσαία στρώματα της κοινωνίας. Δυστυχώς, αυτό που ξεκίνησε ως μια παραχώρηση στη γλώσσα για να αναχαιτίσει τις πολιτικές προκαταλήψεις, τελικά κατέληξε σε πολιτικές παραχωρήσεις προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και την αφομοίωση από το σύστημα ενάντια στο οποίο υποτίθεται ότι αγωνίζονταν.

Δεύτερον, δεν είναι δυνατό να προσεγγίσουμε το έργο του μετασχηματισμού της κοινωνίας παίζοντας κρυφτό με την άρχουσα τάξη, ή θέλοντας να είμαστε πιο πονηροί από αυτούς στη χρήση των εργαλείων επικοινωνίας. Δεν θα ξεγελαστούν. Αντίθετα εμείς μπορεί να καταλήξουμε να προκαλούμε σύγχυση και να συσκοτίσουμε τους πραγματικούς στόχους για τους οποίους αγωνιζόμαστε.

Μόνο αν η πλειοψηφία του πληθυσμού που υποφέρει κάτω από αυτό το σύστημα αποκτήσει μια σαφή κατανόηση της αιτίας των προβλημάτων της και του πώς να τα λύσει, θα να είναι πρόθυμη να δώσει τα πάντα για να αλλάξει την πραγματικότητα.

Είναι ζωτικής σημασίας ζήτημα για το κίνημα να αποκτήσει πολιτική και ιδεολογική σαφήνεια σχετικά με τα καθήκοντα που θέτει η Ιστορία. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα μαρξιστικό ρεύμα μέσα στο Podemos. Ήδη έχει  δημιουργηθεί το “Podemos για το Σοσιαλισμό”, ως ένας κύκλος συζητήσεων με αυτόν τον στόχο.

Οι Προοπτικές μιας κυβέρνησης του Podemos

Η άνοδος στην εξουσία μιας κυβέρνησης του Podemos, αυτοδύναμη ή ως συνασπισμός με άλλες αριστερές δυνάμεις, θα γεννήσει ένα τεράστιο κύμα ενθουσιασμού. Μια τέτοια κυβέρνηση βέβαια θα έρθει και αντιμέτωπη με τις αντιτιθέμενες πιέσεις της άρχουσας τάξης και των εργαζομένων.

Από την πρώτη μέρα είναι αναμενόμενο να υπάρξουν απειλές από την άρχουσα τάξη, φυγή κεφαλαίων, κλείσιμο εργοστασίων, οικονομικό σαμποτάζ, και μια προσπάθεια να προκληθεί ασφυξία στην κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, όλες οι δημοκρατικές διεκδικήσεις των μαζών, όπως το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης για την Καταλονία και τη  χώρα των Βάσκων, το δημοψήφισμα για τη μοναρχία και τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους θα έρθουν στο προσκήνιο.

Το Podemos θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια επιλογή: είτε να προχωρήσει προς μια επαναστατική, σοσιαλιστική πολιτική και να απαλλοτριώσει την άρχουσα τάξη, ή να υποχωρήσει στις πιέσεις του κεφαλαίου, προδίδοντας τη λαϊκή εντολή!

Μαριάννα Σ.