Δημοσιεύουμε μεταφρασμένο στα ελληνικά, τμήμα της πολύ ενδιαφέρουσας συνέντευξης της ιστοσελίδας marxist.com με την ουκρανική αριστερή οργάνωση «Μποροτμπά», που αναλύει την κατάσταση στην Ουκρανία σήμερα, ένα χρόνο μετά το κίνημα Μαϊντάν και την πτώση του Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Ποιος είναι ο χαρακτήρας των εθελοντικών ταγμάτων που αγωνίζονται στο πλευρό του Κιέβου; Ποιο είναι το νομικό καθεστώς τους απέναντι στην ουκρανική κρατική μηχανή και στρατιωτική δομή; Σε τι βαθμό αποτελούν μέρος της;
Οι νεοναζιστικές συμμορίες έχουν αυξηθεί σε μέγεθος, απέκτησαν μια σχετική ανεξαρτησία, και οπλίστηκαν από το κράτος. Καθώς αυτές οι συμμορίες έγιναν απειλή για τη νέα κυβέρνηση, οι αξιωματούχοι άρχισαν την ενσωμάτωσή τους σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες. Υπήρξε μια εποχή που οι συμμορίες κινούνταν ελεύθερα σε όλη την Ουκρανία, επιτίθονταν στα συλλαλητήρια και στους ακτιβιστές που διαμαρτύρονταν κατά του Μαϊντάν. Σκότωσαν δύο διαδηλωτές στο Χάρκοβο. Αρκετές φορές έκαναν επιχειρήσεις στην Οδησσό με τελικό αποτέλεσμα την σφαγή στις 2 Μαΐου.
Η ουκρανική ολιγαρχία, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τις φασιστικές συμμορίες, άρχισε να δημιουργεί εθελοντικές πολιτοφύλακες που στην πραγματικότητα λειτουργούσαν σαν ιδιωτικοί στρατοί.
Αυτές οι πολιτοφυλακές τελικά συγκρούστηκαν με ορισμένους ολιγάρχες, καθώς και με την κυβέρνηση. Κάτω από την πίεση της κυβέρνησης, αυτές οι πολιτοφυλακές τέθηκαν υπό τον έλεγχο των Εσωτερικών Υποθέσεων και έγιναν μέρος της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, και έτσι απέκτησαν νομική υπόσταση. Πολλοί Ναζί και εθνικιστές επιδιώκουν επίσης να μπουν επίσημα στις αστυνομικές δυνάμεις.
Οι Λαϊκές Δημοκρατίες απολαμβάνουν κάποιο βαθμό λαϊκής υποστήριξης; Πώς μπορεί να εκτιμηθεί αυτός ο βαθμός υποστήριξης;
Η πιο προφανής έκφραση υποστήριξης αποτέλεσε η συμμετοχή στο δημοψήφισμα και μετέπειτα η συμμετοχή στις εκλογές της 2ης Νοεμβρίου. Η μεγάλη στροφή επιβεβαιώνεται από τις πολυάριθμες αναφορές και τις παρουσιάσεις από διεθνείς παρατηρητές. Κάθε βομβαρδισμός των πόλεων στο Ντονμπάς από τον Ουκρανικό στρατό και κάθε νέα απόπειρα ταπείνωσης του λαού, οδήγησε σε αυξημένη υποστήριξη των Λαϊκών Δημοκρατικών.
Είναι επίσης αδύνατο να ξεχάσει κανείς, ότι η συνέχιση των εχθροπραξιών οδηγεί σε οικονομική και κοινωνική καταστροφή σε αυτές τις περιοχές. Εκεί παραμένουν απλήρωτοι μισθοί και συντάξεις ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους. Η ανθρωπιστική βοήθεια από τη Ρωσία δεν είναι καν επαρκής για την επιβίωση των πιο ευάλωτων στρωμάτων της κοινωνίας. Γι’αυτό το κύριο ζήτημα στην παρούσα φάση, είναι η παύση του πολέμου με οποιοδήποτε κόστος.
Θα ήταν αληθές το επιχείρημα ότι η διαχωριστική γραμμή στη διαμάχη είναι εθνική και γλωσσική; Δηλαδή ότι η αντιμαχία είναι ανάμεσα στην εθνότητα των Ρώσων και των ρωσόφωνων και τους Ουκρανούς και ομιλούντες την ουκρανική γλώσσα;
Φυσικά και το εθνικό ζήτημα υφίσταται, μόνο που η σημασία του έχει υπερεκτιμηθεί. Η αστική τάξη της Ουκρανίας, για χρόνια προσπαθούσε να αναμοχλεύσει το εθνικιστικό αίσθημα και να χειριστεί αυτές τις αντιφάσεις, αλλά αυτή η διαμάχη εν προκειμένω έχει βαθύτερες κοινωνικές αιτίες. Υπογράφοντας τη συμφωνία συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και συμφωνώντας με την επιβολή της οικονομικής πολιτικής που υποδεικνυόταν από το ΔΝΤ, η αστική τάξη της Ουκρανίας ήταν έτοιμη να θυσιάσει το πιο ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού μέσω της επιβολής της λιτότητας. Ήταν έτοιμοι να καταστρέψουν τη βιομηχανία μεγάλης κλίμακας, η οποία ήταν στενά συνδεδεμένη με τη Ρώσικη οικονομία και να καταδικάσουν χιλιάδες ανθρώπων στην ανεργία. Πολλά εργοστάσια σε όλη την Ουκρανία σταμάτησαν τη λειτουργία τους όπως για παράδειγμα η βιομηχανία ατσαλιού του Kremenchug. Για πολλές οικογένειες τίθεται, λόγω αυτού του γεγονότος, ακόμα και ζήτημα επιβίωσης. Σημαντικό είναι και το γεγονός, ότι τα κοινωνικά αιτήματα αυτών των εργατών σχετίζονται και με συμπάθεια για τις παλιές ημέρες της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτό γιατί η βιομηχανική ανάπτυξη αλλά και τα υψηλά κοινωνικά στάνταρντ σχετίζονται με την εμπειρία της Σοβιετικής Ένωσης. Ο αγώνας ενάντια στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις συνδυαζόμενος με την άνοδο του νέο-ναζισμού καθόρισε στην αντιφασιστική κατεύθυνση αυτού του κινήματος.
Γι’ αυτό και θεωρούμε ότι η αναγωγή αυτής της σύγκρουσης σε εθνική, αποτελεί υπεραπλούστευση. Στις 9 Μαρτίου το Ντονέτσκ και το Λούγκανσκ γιόρτασαν την επέτειο της γέννησης του Ουκρανού ποιητή Τάρας Σεβτσένκο. Από την άλλη πλευρά η πλειοψηφία των μαχητών στο «Δεξιό Τομέα» είναι Ρωσόφωνοι. Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι λοιπόν μπορούν να βρεθούν και στις δύο πλευρές του οδοφράγματος.
Στις περιοχές οι οποίες βρίσκονται υπό τον έλεγχο των αρχών του Κιέβου, ποια είναι η γενική διάθεση του πληθυσμού και πώς έχει αυτή εξελιχθεί;
Το Κίεβο ως επί το πλείστον φαίνεται να υποστηρίζει τις δεξιές πολιτικές και τη ρητορική της κυβέρνησης, ενώ η διαφωνούσα μειοψηφία εκφοβίζεται. Τα νεοφασιστικά συνθήματα για την παγκόσμια πάλη απέναντι στη σοσιαλιστική κληρονομιά έχουν αρχίσει ήδη να διαδίδονται και να χαίρουν κάποιας υποστήριξης. Από την άλλη η πλειοψηφία του πληθυσμού έχει πληγεί από την οικονομική καταστροφή, η οποία αποτελεί συνέπεια της καταστροφικής οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Ο λαός είναι επίσης δυσαρεστημένος με τις ήττες και τη δύσκολη κατάσταση στο μέτωπο. Η έκκληση για νέα κινητοποίηση, προκαλεί επίσης δυσαρέσκεια. Αυτούς τους οποίους καλούν στο μέτωπο, τους καταδιώκουν κυριολεκτικά και ύστερα τους πετάνε στην πρώτη γραμμή να πολεμήσουν.
Εν γένει η στάση απέναντι στον πόλεμο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ακολούθως: πολλοί θα επιθυμούσαν έναν σύντομο νικηφόρο πόλεμο, αλλά φοβούνται τις παρατεταμένες συγκρούσεις και δεν είναι έτοιμοι να συμμετέχουν σε αυτόν προσωπικά. Επιπρόσθετα οι άνθρωποι έχουν κουραστεί από τη δημαγωγία και τα συνθήματα ενώ η πτώση της πολιτικής συμμετοχής έχει οδηγήσει σε πλήρη απάθεια.
Οι εσωτερικές διαμάχες για επιρροή στην κυβέρνηση έχουν οδηγήσει στη δυσπιστία του λαού. Γενικά η διαφορά αναφορικά με τις αυταπάτες που είχε ο λαός στο Maidan και την πραγματικότητα της τρέχουσας κατάστασης, οδηγεί σε πολιτική απάθεια. Υπάρχει το φαινόμενο, όλο και περισσότερες πολιτικές αποφάσεις να λαμβάνονται από μικρές κοινοβουλευτικές ομάδες οι οποίες κατέχουν όπλα ή έχουν στρατιωτική υποστήριξη.
Ποιες θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες των κομμουνιστών και των διεθνιστών στο εξωτερικό αναφορικά με τη διαμάχη στην Ουκρανία;
Η κύρια προτεραιότητα στην παρούσα φάση είναι η ειρήνη. Για παράδειγμα, το μπλοκάρισμα των αποπειρών της ουκρανικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει βοήθεια και ιδιαίτερα στρατιωτική βοήθεια πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Η παύση των πολιτικών διώξεων, η απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, το τέλος στον τρόμο των νεοναζί, η αρχή των δημοκρατικών ειρηνικών διαδικασιών αποτελούν πολύ σημαντικά προτάγματα. Είναι άκρως αναγκαία η υποστήριξη των πολιτικών κρατουμένων, αυτών που εξαναγκάστηκαν στην εξορία και αυτών που δουλεύουν αυτή τη στιγμή μυστικά. Οι κομμουνιστές θα πρέπει επίσης να εξηγήσουν στο κοινό την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία και να εκθέσουν τα ψέματα και την υποκρισία των επιχειρηματικών μέσων ενημέρωσης.
Κατερίνα Κ.